De Japanse Mr. Kanamori is een Japanse docent wiens wijze van lesgeven heel goed aansluit bij wat we straks in het Beroepscollege ook willen realiseren. Hij komt begin september naar Nederland en ook naar onze regio. Het Expertisecentrum SVO|PL zal daarvoor kaarten beschikbaar stellen. Binnen het Beroepscollege hebben we hem uitvoerig besproken.
Kanamori studeerde pedagogiek en filosofie aan de faculteit Sport van de universiteit van Kanazawa. Hij ontving in 1997 een onderwijsprijs voor zijn werk en filosofie. Zijn boek ‘Met hoop in de klas’ is ook in het Koreaans vertaald en goed verkocht. Een gesprek met de 65 jarige Kanamori is een indringende, emotionele belevenis. Hij beschrijft essenties van zijn handelen en de verantwoording ervan.Kanamori is cultuurhistorisch goed onderlegd, kent de Japanse onderwijsgeschiedenis, de gevolgen ervan en heeft zijn visie gebaseerd op heldere filosofieën. Na de eerste wereldoorlog had de overheid één onderwijssysteem. Dezelfde boeken, dezelfde trainingen. De mensen werd een wil opgelegd en de overheid bepaalde alles. Enkele ‘vrije leerkrachten’ onttrokken zich aan dat systeem, maar zij werden tijdens de tweede wereldoorlog allemaal opgepakt. Japan had immers geen zelfstandige denkers nodig, het wilde een getraind en gehoorzaam volk.
Mr. Kanamori is een van de weinigen die na de tweede wereldoorlog de lijn van de ‘vrije leerkrachten’ heeft voortgezet. Hij constateerde dat relaties verhardden en dat het aantal geïsoleerden (Ronin) en zelfdodingen schrikbarend toenam. Hij werd als filosoof uitgedaagd om met kinderen te gaan werken en geïnspireerd door met name de Zwitsers-Franse filosoof,schrijver en componist Rousseau en door de Zwitserse armenopvoeder en onderwijsvernieuwer Pestalozzi. Hij deelde hun zienswijzen en vertaalde ze naar de Japanse context.
Kanamori wilde kinderen die zelf konden denken en goed voor zichzelf en voor anderen zouden zijn. Vanuit zijn historisch besef, het zicht op maatschappelijke tendensen en een studie van de ‘vrijdenkers’ formuleerde hij zijn eigen waarden en waarheden.
In een vijfdeling geeft hij de essenties:
1. Kinderen moeten kind mogen zijn (Het zijn geen kleine volwassenen): spelen, plezier hebben, zich vrij kunnen voelen, ervaringen opdoen met voorrang voor hun spontane vitaliteit. Daarom trekt hij er met de hele groep op uit en speelt hij samen met hen in het water, in de modder, in de sneeuw.
2. Kinderen moeten goed eten en de waarde van het voedsel kennen. Daarom eet de klas samen, praten ze over het voedsel en telen ze hun eigen rijst en groenten.
3. Ieder mens is een uniek wezen en mag er als individu zijn. Daarom organiseert Kanamori veel gesprekken waarin de gevoelens van kinderen naar boven komen.
4. Je eigen lot mag je niet in handen leggen van anderen. Het is van belang om zelf mee te bepalen, te creëren en verantwoordelijkheid te nemen. Daarom laat hij de kinderen veel samen organiseren zonder tussenkomst van volwassenen, om bij conflicten vanuit alle perspectieven te reconstrueren.
5. Kinderen moeten vrij gemaakt worden van de verwachtingen van ouders. Kinderen moeten hun eigen behoeften leren formuleren, vrijuit praten en zo druk wegnemen. Daarom praat hij veel met de kinderen over wat hen zelf bezighoudt en leert hen argumenteren.
De Japanse cultuur is gericht op harmonie en gemeenschapszin.“Eerst de ander, dan ik.” De vraag of hij relatie of autonomie het belangrijkst vindt, kan hij nauwelijks beantwoorden. Uiteraard is autonomie belangrijk binnen een context waar alles gericht is op relatie. En na lang nadenken zegt hij dat mensen er als individu moeten mogen zijn om iets te kunnen betekenen voor anderen. Ook welbevinden en betrokkenheid vindt hij vergelijkbare grootheden en van evident belang.
Twee kinderen van Kanamori stierven als baby. Hij weet als geen ander dat omstandigheden veranderen en vaak niet te bepalen zijn. Hij raakte niet verbitterd, maar besefte dat het leven vol gevaren zit en sterfelijk is, waardoor het zo waardevol is en de moeite om het zo gunstig mogelijk te beïnvloeden. De dood geeft het leven zijn waarde. Écht genieten en gelukkig zijn is het hoogst haalbare.”
Omdat aandacht voor en inleven in elkaar ‘op het rooster staan’, kan Kanamori zijn levenslessen naar zijn leerlingen dan ook in één zin uitdrukken: “Als één van ons niet gelukkig is, is niemand het.” In die lessen is Kanamori overigens niet de enige inspiratiebron.
(Bron: Als één iemand niet gelukkig is, is niemand gelukkig’,artikel van Marcel van Herpen)
Zijn filmpjes laten een diepe indruk achter. Vele principes van het Beroepscollege zie je terug.
Een korte impressie:
Een langere impressie:
De boodschap is “Wees jezelf” en “Bevestig tegenover jezelf waar je goed in bent en doe dit ook bij je klasgenoten. Zij zullen dat ook bij jou doen!” Het gevolg zal zijn dat leerlingen elkaar niet zien als concurrenten, maar gaan beseffen dat iedereen bijdraagt aan het geheel met zijn of haar speciale talenten. Dit kweekt zelfvertrouwen en vertrouwen in de docent die deze setting tot stand brengt. Hij moedigt kinderen aan plezier te hebben en vertelt dat de kinderen zowel hun eigen sterke kanten als die van hun vrienden moeten bevestigen en laten bevestigen. Hij wil een klas waar kinderen een sterke emotionele band hebben en reikt ideeën aan hoe dat in het leven kan.
Een leerkracht zoals ieder juf of meester wenst te zijn!!Geniet van de filmpjes !
"Mocht ik een dochter krijgen, dan zal ze me Punt B noemen in plaats van Mama..." begon dichteres van het gesproken woord Sarah Kay, in een voordracht die twee staande ovaties ontving op TED 2011. Ze vertelt het verhaal van haar metamorfose -- van een naïeve tiener die in de New Yorkse Bowery Poetry Club de dichtkunst absorbeerde, tot een lerares die in het V.O.I.C.E. Project kinderen zichzelf leert uitdrukken -- en geeft ons twee adembenemende voordrachten van "B" en "Hiroshima".
Het onmogelijke wordt realiteit…… Ook in het Beroepscollege. Met een fijn gevoel verlaten wij op 18 april Campus na een dag hard werken. Nog 9 weken... dan samen genieten hoe de metamorfose van het VMBO, de Thermenschool en PPL binnen SVO|Pl een gezicht heeft gekregen; afgezet tegen de gefocuste doorontwikkeling.
Theo Wismans
Geen opmerkingen:
Een reactie posten